ÇOCUKLARA ÖLÜMÜ ANLATMAK
Çocuklar çevresinde bir kişinin vefatı, ölüm hakkında konuşmalar gibi pek çok yerden ölümü merak edebilir ve sorgulayabilir.
Genelde 5yaş sonrası ölümü sorgulayan çocuklar daha erken yaşta da ölüm kavramıyla tanışabiliyor. Küçük çocuklar ölümü izledikleri çizgi filmlerdeki gibi yere yapışıp sonra kalkmak olarak düşünürken gerçek ölüm kavramıyla karşılaştıklarında anlam vermekte zorlanabilir, kafaları karışabilir. Yetişkinlerin bile anlam vermekte veya kabullenmekte güçlük yaşadıkları bu konuda çocuğunuza bilgi verirken dikkatli olmak gerekir. Bu konuda konuşmamak, üstünü örtmek de çocukta daha fazla soru işaretleri ve merak uyandırabilir.
* Çocuğunuzun yaşına uygun bilgi vermeye yani yaşından büyük bilgiler yüklememeye dikkat edin. Basit ve sade bir dille anlatın. Fazla bilgi değil, sadece sorduğu kadar bilgiyi vermeniz yeterli olacaktır.
* Bitkilerle çocuğunuza ölümü anlatabilirsiniz. Çiçek açtığını, yeşil yaprakları olduğunu ve daha sonra kuruyup öldüğünü örnek verebilirsiniz. İnsanların da öldüklerinde onları artık göremediğimizi, onların da konuşamadıklarını, nefes almadıklarını açıklayabilirsiniz.
* “O şimdi uzaklara gitti”, “Hasta olduğu için öldü”, “Yaşlıydı öldü”, “Allah yanına aldı”, “ Artık uyuyor”, “Melekler onu aldı, onların yanına gitti.” gibi cümlelerden uzak durun. Çünkü uzaklara giden, uyuyan, basit bir hastalığı olan veya yaşlanan herkesin öleceğine dair düşünceye kapılıp kaygı duyabilir veya Allah ve meleklerden korku oluşabilir.
* “Biz hiçbir zaman ölmeyeceğiz. Ben hep senin yanında olacağım.” gibi büyük cümleler kurmak yerine “şuan birlikteyiz” demeyi tercih edin. Şimdi ve burada olmaya yönlendirin. Geleceğe dair planlarınızdan bahsedin (yazın tatile nereye gitsek? Sence bu kış kar yağdığında kocaman bir kardan adam yapabilir miyiz?” gibi.
* Ölüm konusunda soru sormasının önünü kesmeyin. Çünkü kafasını karıştıran bu konu kendi içinde kaygılarını arttırabilir. Sizinle paylaşması daha sağlıklı olacaktır.
* O an cevap veremeyeceğiniz bir soru sorduğunda (örneğin “ölenler nerede?” gibi) çocuğunuza “bu konuyu ben de tam bilmiyorum/emin değilim. İstersen biraz araştırabilirim. Bu biraz karışık bir konu. Ama bir gün cevabını bulursam sana da söylerim.” gibi cümlelerle hem zaman kazanabilirsiniz hem de bazı şeyleri bilememenin normal olduğunu göstermiş olursunuz.
* Ölen kişiyle konuşmak istediğini veya özlediğini ifade ederse, önce bu isteğinin güzel olduğunu, sizin de arada ihtiyaç duyduğunuzu dile getirebilirsiniz. Ölen kişiye mektup yazabileceğini veya resimle mektup yazabileceğini, o kişi hakkında anılarınızı konuşup özlediğinizi birlikte söyleyebileceğinizi ve fotoğraflarına bakabileceğinizi söyleyebilirsiniz.
* Çocuğunuza bir yakınının ölüm haberini vermesi gereken en doğru kişi siz ebeveynlerisiniz.
Açıklamak için kendi evi gibi güvende hissedeceği bir yer tercih edin.
* Ölen kişinin bir daha geri gelmeyeceğini, artık onu göremeyeceğinizi ama onu unutmayacağınızı mutlaka dile getirmelisiniz.
* Yoğun kaygı yaşayan, sizin veya kendisinin öleceğine dair çok söylemlerde bulunuyorsa bu konuda bir uzman desteği almaktan çekinmeyin.